دانش پزشکی
عفونت گوش خارجی چیست؟
اصطلاح اوتیت خارجی یا عفونت گوش خارجی به التهاب مجرای گوش گفته می‌شود. مجرای گوش بخشی از گوش است که بین قسمت خارجی گوش (لاله گوش) و پرده گوش قرار دارد.
شایع ترین عامل اوتیت خارجی، باکتری ها هستند.
اوتیت خارجی می تواند در هر سنی اتفاق بیافتد و بسیاری از ما در طول زندگی خود ممکن است دچار این عفونت شده باشیم. معمولا کودکان بیشتر از بزرگسالان به این بیماری مبتلا می شوند و با افزایش سن احتمال بروز عفونت گوش خارجی کاهش می‌یابد.
این بیماری در فصل تابستان شایع‌تر است.
بیشتر بخوانید: گوش درد در کودکان
انواع عفونت گوش خارجی
این بیماری بر اساس شدت علائم به سه دسته تقسیم‌بندی می شود:
- خفیف
- متوسط
- شدید: درد شدید و تورم کامل کانال گوش، که ممکن است با تب، تورم گره‌های لنفاوی و ناحیه اطراف گوش همراه شود
علت عفونت گوش خارجی
عفونت گوش خارجی زمانی اتفاق می‌افتد که پوست مجرای گوش تحریک یا خراشیده و سپس دچار عفونت شود. موارد زیر می‌تواند احتمال بروز عفونت گوش خارجی را افزایش دهند:
- قرار دادن گوش‌پاک‌کن یا وسایل دیگر داخل گوش
- تمیز کردن مجرای گوش
- شنا؛ تماس مکرر آب با پوست می‌تواند پوشش مجرای گوش را نرم کند و به میکروب‌ها اجازه دهد پوست آلوده کنند.
- استفاده از سمعک، هدفون یا گوش‌گیر می‌تواند پوست مجرای گوش را تحریک کند یا به آن آسیب برساند.
بیشتر بخوانید: گوش درد در بزرگسالان
علائم عفونت گوش خارجی
علائم عفونت گوش خارجی شامل موارد زیر است:
- شایع ترین علامت درد گوش است. این درد با کشیدن یا فشردن لاله‌ی گوش تشدید می‌شود.
- خارش مجرای گوش
- ترشحات بدبو یا عفونی گوش
- قرمزی و تورم قسمت خارجی گوش
- بسته شدن مجرای گوش در اثر تورم زیاد
- کاهش یا از دست دادن شنوایی به طور موقت
- تب (در موارد شدید)
تشخیص عفونت گوش خارجی
اگر فکر کنیم که خودمان یا فرزندمان ممکن است به اوتیت خارجی مبتلا باشیم، باید به پزشک مراجعه کنیم. پزشک با معاینه گوش می‌تواند عفونت گوش را تشخیص دهد.
پیشگیری از عفونت گوش خارجی
با رعایت موارد زیر می‌توانیم احتمال ابتلا به عفونت گوش خارجی را کاهش دهیم:
- حتی برای تمیز کردن گوش، گوش‌پاک‌کن و سایر وسایل را وارد گوش نکنیم. قسمت داخلی گوش معمولاً نیازی به تمیز کردن ندارد. وجود مقداری موم در گوش طبیعی است. موم گوش از مجرای گوش محافظت می‌کند. اما اگر فکر می‌کنیم که موم بیش از حد در گوشمان تجمع پیدا کرده است، باید با پزشک مشورت کنیم. پزشک می‌تواند با معاینه گوش به ما بگوید که چگونه آنها را با خیال راحت تمیز کنیم.
- اگر زیاد شنا می‌کنیم بهتر است این نکات را رعایت کنیم:
o بعد از شنا گوش‌های خود را خشک کنیم. می‌توانیم از سشوار برای خشک کردن گوش‌هایمان استفاده کنیم. در صورت استفاده از سشوار، باید درجه حرارت آن را در کمترین حالت قرار دهیم و مراقب باشیم که دچار سوختگی نشویم.
o با مشورت با پزشک می‌توانیم بعد از شنا از قطره‌های خشک‌کننده گوش استفاده کنیم. این کار ممکن است به جلوگیری از بروز عفونت کمک کند.
o برای جلوگیری از ورود آب به گوش، از گوش‌گیر استفاده کنیم. باید همواره گوش‌گیرهای خود را تمیز نگه داریم. در صورتی که گوش‌گیرهایمان خیلی کثیف شدند یا شرو به از هم پاشیدن کردند، باید گوش‌گیرهای جدید تهیه کنیم.
درمان عفونت گوش خارجی
هدف درمان عفونت گوش خارجی، کاهش درد و از بین بردن عفونت است.
در برخی موارد، پزشک قبل از شروع درمان، ترشحات مجرای گوش را به کمک ساکشن، خارج می‌کند. این کار با حذف سلول‌های مرده پوست و موم اضافی گوش باعث تسریع روند بهبودی می‌شود.
درمان می‌تواند شامل استفاده از موارد زیر باشد:
- قطره گوش: باید حتما دوره درمان را کامل کنیم، حتی اگر بعد از چند روز احساس بهبودی داشتیم. هنگام استفاده از قطره گوش، باید:
o به پهلو دراز بکشیم یا سر خود را خم کنیم، طوری که گوش آسیب دیده رو به بالا باشد.
o باید اطمینان حاصل کنیم که قطره گوش وارد مجرای گوش می‌شود.
o بعد از ریختن قطره داخل گوش، به مدت ۲۰ دقیقه در همان وضعیت بمانیم تا قطره از گوش خارج نشود.
- داروهای مسکن: اگر درد گوش آزاردهنده باشد، می‌توانیم از داروهای مسکن استفاده کنیم.
در طول درمان، باید از خیس شدن داخل گوش خود جلوگیری کنیم، برای این کار باید هنگام دوش گرفتن مقداری پنبه که با وازلین پوشانده شده است را داخل گوش قرار دهیم. ۷ تا ۱۰ روز پس از شروع درمان نباید شنا کنیم. همچنین باید از استفاده از سمعک و هدفون داخل گوش تا زمان بهبودی درد خودداری کنیم.
آنتیبیوتیک برای درمان عفونت گوش خارجی
ممکن است پزشک برای درمان موارد شدید عفونت، که التهاب به خارج مجرای گوش گسترش یافته و نیز در افراد مبتلا به دیابت و نقص عملکرد سیستم ایمنی (مثل افراد دریافت‌کننده پیوند عضو)، آنتیبیوتیک خوراکی تجویز نماید.
پیگیری درمان
معمولا ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از شروع درمان باید پاسخ به درمان توسط پزشک ارزیابی شود تا در صورت نیاز اقدامات درمانی بیشتری برای کنترل عفونت و التهاب صورت گیرد.
عوارض عفونت گوش خارجی
عفونت گوش خارجی در صورت عدم درمان به موقع ممکن است باعث بروز عوارضی از جمله موارد زیر شود:
- کاهش شنوایی: معمولا پس از رفع عفونت بهتر می‌شود.
- عفونت طولانی مدت (اوتیت خارجی مزمن): اگر علائم بیش از سه ماه باقی بمانند، معمولاً به عنوان عفونت گوش خارجی مزمن در نظر گرفته می‌شود. مواردی مانند مقاومت باکتریایی، واکنش پوستی آلرژیک، ابتلا به بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس، و نیز همراهی عفونت قارچی و باکتریایی احتمال مزمن شدن عفونت گوش خارجی را افزایش می‌دهد.
- عفونت بافت عمقی (سلولیت): به ندرت، عفونت گوش خارجی می‌تواند به لایه‌های عمیق در زیر پوست گسترش یابد.
- آسیب استخوان و غضروف: این عارضه نادر می‌تواند باعث درد شدید شود. سالمندان، افراد مبتلا به دیابت یا افراد دچار اختلال عملکرد سیستم ایمنی بیشتر در معرض خطر این عارضه قرار دارند.
- گسترش عفونت به سایر قسمت‌های بدن: مانند مغز یا اعصاب مجاور، عارضه‌ای نادر است که می‌تواند تهدید کننده حیات باشد.
